चन्द्रकान्त न्यौपाने, जितपुर । दिपायलको सिलगढी नगरपालिका वडा नम्बर–२ का वडा अध्यक्ष राजेन्द्रबहादुर खड्काले आफ्नो गाउँपालिकाका वृद्धवृद्धाहरुलाई घरमै पुगेर बृद्धभत्ता दिन्छन् । वृद्धवृद्धा मात्र होइन एकल महिलाको पनि भत्ता घरमै पुगेर वितरण गर्दछन् खड्काले । त्यसअघि भत्ता कार्डको नविकरण पनि खड्काले घरमै गएर गरिदिन्छन् ।

पाल्पाको माथागढी गाउँपालिकाले दुर्गम वडाका ज्येष्ठ नागरिकलाई घरमै पुगेर सामाजिक सुरक्षा भत्ता वितरण गर्ने गर्दछ ।
हेटौंडाको मकवानपुरको विकट कैलाश गाउँपालिकाले पनि सामाजिक सुरक्षा भत्ता आजभोलि घरदैलोमा पुगेर वितरण गर्दछ ।
भोजपुरको पौवादुङमा गाउँपालिका–१ श्यामशिलाका वडाध्यक्ष राजेन्द्र तामाङले पनि अशक्त वृद्धलाई घरमै पुगेर भत्ता वितरण थालेपछि त्यहाँका अशक्त वृद्धवृद्धालाई राहत भएको छ ।

मुलकका ७५३ पालिकाहरुमध्ये धेरै पालिकामा यस्तो सुविधा छ । तर मुलुकभरकै सवृद्ध नगरपालिका दावी गरिएको कपिलवस्तुको बाणगंगा नगरपालिकाका वयोवृद्ध आमाबुबा अझै पनि सकिनसकी लौरो टेकेर वडामै धाएर सामाजिक सुरक्षा भत्ता कार्ड नविकरण गर्नुपर्ने बाध्यतामा छन् ।

कतिसम्म भन्ने १०४ र त्यो भन्दा माथिका अति वृद्धवृद्धा वडामा नपुगिकन वृद्धभत्ता खान पाउँदैनन् । घरमै आएर वृद्धभत्ता दिनु त कता हो कता नविकरणसमेत घरमा हुँदैन । यसो भएपछि मिनी सिहदरबारको अनुभूति नपाएको उनीहरुको गुनासो छ । यस्तो अवस्थाकाबीच जनप्रतिनिधि भने कार्यालयमा बोलाएरै वृद्धवृद्धाको भत्ता कार्ड नविकरण गरिदिएकोमै खुसीले गद्गद् छन् ।

केहि दिनअघि ४ नम्बर वडाको झुँगा गाउँकी १०४ बर्षीया पिम कुमारी मल्लले गजेहडास्थित वडा कार्यालयको भवनमै पुगेर सामाजिक सुरक्षा कार्ड नविकरण गरेकी थिइन् । तर यो विषयलाई वडाअध्यक्ष छविलाल रेश्मी मगरले प्रचार नै गरे । जब कि ती वृद्धाको घरमै पुगेर कार्ड नविकरण गरिदिनु पर्ने र भत्ता पनि घरमा नै वितरण गरिदिनुपदर्ने थियो वडा अध्यक्ष रेश्मीले । उनले ती मल्ल आमासंग फोटो खिचाएर समेत नविकरण गरेको प्रचार गरेका थिए ।

मल्ल जस्तै उमेर सय नाघेकी खन्तरी रेग्मीले पनि लौरो टेकेर वडामा गएर भत्ता कार्ड नविकरण गरेकी थिइन् ।
रेग्मी र मल्ल जस्ता वयोवृद्धवृद्धाको संख्या धेरै छ, बाणगंगामा तर उनीहरुको दुख भने नगरपालिका र सम्बन्धित वडाले अझैसम्म बुझ्न सकेका छैनन् । हरेक बर्ष नगरका ११ वटै वडामा यसरी ती ज्यृष्ठ नागरिककले दुख पाइरहेका छन् ।

बाणगंगाको यो दुख अब हट्नु पर्ने सरोकारवाला बताउँछन् । उनीहरु भन्छन्, ‘उमेरले ८५ । ८० र त्यो भन्दा माथिका हरेक नागरिकलाई घरघरमै गएर वृद्धभत्ता दिने र नविकरण पनि घरमै गएर गरिँदिदा राम्रो हुने थियो तर हाम्रो पालिका र जनप्रतिनिधिले यसबारे अझै सोच्न भ्याएका छैनन् ।’

यत्ति मात्र होइन अशक्त, अपांगता भएका, एकल महिलाको बारेमा पनि नगरले यस खालको सुविधा उपलब्ध गराएमा धेरै राम्रो हुने उनीहरुको भनाई छ ।

ज्येष्ठ नागरिकको हक अधिकारको लागि काम गरिरहेका ४ नम्बर वडाका रामु पौडेलले भने, ‘अहिलेको २१ औँ शताब्दिमा मुलुकका कतिपय वडाले भत्ता कार्ड नविकरण गर्ने मात्रै होइन घरघरमै पुगेर वृद्ध भत्ता उपलब्ध गराउँछन् तर हाम्रा जनप्रतिनिधिले यसो गर्न सक्दैनन् । सबै ज्येष्ठ नागरिकको सामाजिक सुरक्षा भत्ता घरमै पुगेर नविकरण गर्नुपर्दछ सकिएन भने पनि ९० बर्षमाथिका सबै वृद्धवृद्धाको भत्ता कार्ड घरघरमै पुगेर नविकरण गर्नपर्दछ । भत्ता पनि घरमै गएर दिनुपर्दछ भन्ने हाम्रो माग छ ।’

अहिले धेरै बुबाआमाका छोराछोरी साथमा नभएकाले वडासम्म धाउने मान्छे पनि नभएको पौडेलको भनाई छ । उनले थपे ‘छोराछोरी र नातिनातिना हुने घरका आमाबुबलाई समस्या नहोला तर घर कोहि पनि नभएका आमाबुबालाई वडामा पुग्न, कागजपत्र मिलाउन पनि समस्या छ । स्वास्थ्य पनि ठिक छैन कतिपयको । भत्ता लिन बैंकमा जाने स्थिति पनि छैन । यस्तो अवस्थामा उहाँहरुलाई भत्ता समेत दिने गरी ब्यवस्था गर्नुपर्दछ ।’

यता नगरपालिकाले यसबारे अझै सोचेको छैन । नगरप्रवक्ता विष्णु पौडेलले यसबारे नगरले विचार गरिरहेको अपिटाइम्सलाई बताए । उनले भने, ‘सबै ज्येष्ठ नागरिकको सामाजिक सुरक्षा भत्ता नविकरण घरमै गएर गर्न नसके पनि अति वृद्धको बारेमा नगरमा छलफल भएको छ । आगामी दिनमा धेरै उमेर पुगेका ज्येष्ठ आमाबुबाको भत्ता कार्ड नविकरण घरमै गएर हुनेछ । यसको कार्यविधि अझै बनेको छैन । अब यसबारे छलफल गर्दछौँ । कार्यपालिकामा पनि कुरा उठेको छ । भत्ता घरमै गएर बाँड्न सकिन्छ भन्ने प्रश्नमा उनले थपे भत्ताको लागि बैंकको झण्झट छ । भत्ता नसके पनि कार्ड नविकरण घरमै गएर गर्नुपर्दछ । हजुरले उठाएको कुरा राम्रो हो ।’ यसका साथै अशक्त र अपांगता भएकाहरुको बारेमा पनि नगरले सहज हुनेगरी काम गर्ने उनले बताए ।

अघिल्लो बर्ष वडामा टोल विकास समिति मार्फत् पनि पायक पर्ने स्थानमा सामाजिक सुरक्षा भत्ता कार्ड बाँड्ने ब्यवस्था नगरले गरेको थियो । तर पनि त्यहाँ टोलसमितिका मान्छेले आफ्ना मान्छेको काम छिटोछिटो गरेर दिनै भरी कुराउने गरेको पनि जनगुनासो आएको थियो ।

वृद्धवृद्धालाई एउटा चोकमा बोलाएर भतेर खुवाएर, हर्लेक्स र मह बाँडेर, सिरक कम्बल दिएर आफूहरुको सम्मान नहुने स्वयम् ज्येष्ठ नागरिकहरु बताउँछन् ।

भत्ता कार्ड नविकरण गर्न वडा कार्यालय गजेहडा पुगेकी झुँगा गाउँकी १०४ बर्षीया पिम कुमारी मल्ल